Niania sama płaci zaliczki na podatek dochodowy

Autor: Andrzej Łopka

Od 01 października 2011 rodzice mogą przyjąć osoby zwane nianiami, które zaopiekują się ich dziećmi do lat trzech. Ich składki społeczne i zdrowotną od kwot nie przewyższających wysokości minimalnego wynagrodzenia (obecnie 1.386,00 zł brutto) sfinansuje budżet państwa za pośrednikiem swojego strażnika czyli ZUS.
Z fiskusem zatrudniona niania musi rozliczyć się sama. Po tegorocznej noweli ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może wybrać jedną z dwóch metod: rozliczyć podatek jednorazowo w zeznaniu rocznym i ewentualnie dopłacić lub wpłacać zaliczki miesięcznie. W obu przypadkach ani niania jako podatnik ani jej mocodawcy czyli rodzice dziecka podlegającego jej opiece nie muszą składać żadnych zawiadomień do urzędów skarbowych. Wynagrodzenie za zlecenie na podstawie umowy uaktywniającej, przysługujące niani jest kwalifikowane do przychodów z innych źródeł, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Rodzic nie pobiera więc od pensji niani i nie odprowadza do urzędu skarbowego zaliczek na podatek, jak też nie wystawia żadnego PIT-a.
Od przychodów uzyskanych z umowy uaktywniającej niania musi rozliczyć się sama do końca kwietnia następnego roku. Informacje o wysokości przychodu powinna czerpać z ZUS RMUA, jaką musi otrzymywać za każdy okres od rodziców.
Ustawa dopuszcza też możliwość opodatkowania się comiesięcznego. W tym przypadku niania samodzielnie wylicza miesięczną zaliczkę na podatek i wpłaca do urzędu skarbowego, właściwego według jej miejsca zamieszkania do 20 dnia miesiąca, za miesiąc poprzedni (np. zaliczkę za październik do 21 listopada gdyż 20 listopada 2011 przypada w niedzielę). Niania ma prawo opłacać miesięczne zaliczki według niższej skali podatkowej 18 procent lub jeżeli stwierdzi, że z powodu innych wysokich dochodów, np. z najmu czy wysokiej emerytury będzie musiała dopłacać podatek roczny, może zaliczki opłacać według skali 32 procent. Należy pamiętać, że wybierając metodę miesięczną, obowiązuje ona do końca roku kalendarzowego.
Jeżeli miesięczne wynagrodzenie ze zlecenia umowy uaktywniającej nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia (jest mniejsze lub równe 1.386,00 zł), niania nie pomniejsza podstawy do wyliczenia podatku o kwoty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Ma prawo podstawę obniżyć o koszty uzyskania przychodu i ewentualnie o składkę na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli strony ustaliły, że ta składka będzie potrącana. Koszty uzyskania przychodu wynoszą ustawowo 20 procent przychodu, chyba, że faktycznie poniesione i udowodnione koszty są wyższe.

Przykład wyliczenia miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia 1.386,00 zł, przy założeniu braku składki na ubezpieczenie chorobowe:
- przychód: 1.386,00 zł;
- koszty uzyskania przychodu : 1.386,00 x 20% = 277,20 zł;
- podstawa opodatkowania: 1.386,00 - 277,20 = 1.108,80 = po zaokrągleniu 1.109 zł;
- zaliczka na podatek dochodowy 18%: 1.109,00 x 18% = 199,62 zł;
- zaliczka do zapłaty po zaokrągleniu: 200 zł.
Wynagrodzenie netto do wypłaty wynosi zatem 1.386,00 zł.

Przykład wyliczenia miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia 1.386,00 zł, przy założeniu potrącenia składki na ubezpieczenie chorobowe:
- przychód: 1.386,00 zł;
- składka na ubezpieczenie chorobowe: 1.386,00 x 2,45% = 33,96 zł;
- koszty uzyskania przychodu: (1.386,00 - 33,96) x 20% = 270,41 zł;
- podstawa opodatkowania: 1.386,00 - 33,96 - 270,41 = 1.081,63 = po zaokrągleniu 1.082 zł;
- zaliczka na podatek dochodowy 18%: 1082,00 x 18% = 194,76 zł;
- zaliczka do zapłaty po zaokrągleniu: 195 zł.
Wynagrodzenie netto do wypłaty wynosi 1.386,00 - 33,96 = 1.352,04 zł.
Rodzic jako płatnik ma obowiązek wpłacić na konto ZUS kwotę 33,96 zł na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe niani oraz złożyć deklarację ZUS DRA z raportem ZUS RCA.